قواعد عامه در باب مکاسب (19)
«ولا تحریفٍ لقوله ولا تعدٍّ لأمره إلی غیره، فإذا صار الوالی والی عدل بهذه الجهة». همان گونه که بیان شد حیثیّت باید ظاهراً تقییدیّه باشد. «فالولایةُ له والعمل معه ومعونتُه فی ولایته وتقویته حلالٌ محلَّل وحلالٌ الکسب معهم ». با وجود این که کتاب نسخهای مجهول و خود این روایت هم نسخهای دور افتاده بوده، با تمام این حرفها نسبتاً سالم مانده.(1)
«وذلک أنّ فی ولایة والی العدل(2) وولاتِه إحیاءُ کلِّ حقّ وکلّ عدل». این عبارت انصافاً بسیار شیرین و لطیف است؛ چون دربارۀ ولایت عدل در روایات آمده است که: «بالعدل قامت السماوات»، «إنّ السماء تُنزِل برکاتها ـ یا تُنزِّل برکاتها- والأرض تُخرِج ثمراتها» و ... . «وإماتةَ(3) کلّ ظلم وجور وفساد». این عبارت هم انصافاً خیلی شیرین و مطلب درستی هم هست. «فلذلک» چون این راهی است برای تعاون به خیر، برای اجرای اساس عدالت در جامعه «کان الساعی فی تقویة سلطانه والمعین(4) له علی ولایته ساعیةً(5) إلی طاعة الله مقوّیاً لدینه».
پانوشتها:
(1) البتّه نباید مانند عدّهای از علما انتظار داشت که عبارات فصیح و بلیغی مانند «نهج البلاغه» داشته باشد.
(2) گفته شده: «والی العدل» در لغت عرب به نحو اضافه هم استعمال شده، والاّ باید به نحو توصیف باشد.
(3) این کلمه را هم باید به نصب خواند.
(4) کلمۀ «معینُ» عطف بر «ساعی» است و طبعاً به رفع خوانده میشود. البتّه در «ساعی» ضمّه ظاهر نمیشود.
(5) این کلمه که در بعضی نسخهها به صورت «ساعیةً» (ساعیاً) نوشته شده اشکال ادبی ندارد؛ چرا که گاهی در لغت عرب حرف تاء برای افادۀ مبالغه میآید؛ مثل «راویة» که به شخص «الراویة للحدیث» گفته میشود.
(حضرت آیت الله استاد حاج سید احمد مددی موسوی، خارج فقه، 9/ 9/ 1384)
#فقه
#قواعد_عامه
#مکاسب
#قواعد_عامه_در_باب_مکاسب
#اولین_قاعده_عامه
#حدیث_تحف_العقول
#تشریح_متن_حدیث_و_بیان_فواید_موجود_در_آن
@doroos_erfanian