دروس استاد عرفانیان

«فلذلک حرُم العمل معهم ومعونتُهم وکسبهم». مسئلۀ مهمى که باید به آن توجه داشت تفاوت معونه، اعانه و تعاون است. معونة الظالم را همۀ علما حرام می‌دانند. بحثى که وجود دارد در اعانۀ بر اثم است که آیا اعانۀ بر اثم حرام است، یا خیر؟ عدّه‌ای از علما ـ مثل صاحب «جواهر» و مرحوم استاد، آقای خویی ـ اعانۀ بر اثم را حرام نمی‌دانند؛ چرا که در آیۀ مبارکه از عنوان تعاون بر اثم استفاده شده است. تفاوت این دو در این است که تعاون بر اثم زمانى محقق مى‌شود که عمل حرامى ـ مثل دزدی کردن ـ را چند نفر با هم انجام دهند، امّا «اعانه» طولی است؛ به این معنا که هر یک مقدّمه‌اى را به انجام مى‌رسانند تا نوبت به شخص آخر می‌رسد که حرام را انجام می‌دهد. در خصوص «معونة الظالم» چون عنوان خاصّی دارد، ولو به صورت اعانه هم باشد حرام است.

 «العملُ لهم والکسبُ معهم». عمل و کسب در این جا به معنای کارمندی است، نه به معنای کارگری. بنابراین حتّی اگر به شکل کارگری هم نباشد، باز هم حرام است.

 «إلاّ بجهة الضرورة». از تمام آنچه گفته شد تنها صورت ضرورت استثنا شده.(1) «إلاّ بجهة الضرورة؛ نظیر الضرورة إلی الدم والمیتة». حالا اگر به آن حد رسید، جایز است.

پانوشت:

(1) در بعضی روایات دیگر صحبت از این شده که بتواند کاری برای جامعۀ شیعه انجام دهد ـ مانند ماجراى علیّ بن یقطین ـ، که در جاى خود به آن خواهیم پرداخت.

(حضرت آیت الله استاد حاج سید احمد مددی موسوی، خارج فقه، 12/ 9/ 1384)

#فقه

#قواعد_عامه

#مکاسب

#قواعد_عامه_در_باب_مکاسب

#اولین_قاعده_عامه

#حدیث_تحف_العقول

#تشریح_متن_حدیث_و_بیان_فواید_موجود_در_آن

#تفاوت_معونه_و_اعانه_و_تعاون

@doroos_erfanian